Dikeluarkan oleh: Sabah Sarawak Rights – Australia New Zealand (SSRANZ) & Borneo Plight in Malaysia Foundation (BOPIMAFO) [Tarikh: 7 November 2025] 
Sabah Sarawak Rights – Australia New Zealand (SSRANZ) dan Borneo Plight in Malaysia Foundation (BOPIMAFO) menyatakan sokongan penuh kepada penganjur dan peserta Sidang Akhbar “Petroleum, Minyak & Gas Sarawak” di Muzium Budaya Borneo pada 9 November 2025. Acara ini menandakan detik penting dalam perjuangan panjang untuk kedaulatan minyak dan gas Sarawak serta keadilan selepas puluhan tahun eksploitasi yang berakar umbi oleh Akta Pembangunan Petroleum 1974 (PDA74).

PDA74 – ALAT UNTUK PENJARAHAN EKONOMI

Penguasaan sumber minyak dan gas Sarawak dan Sabah tidak pernah menjadi syarat yang dipersetujui dalam perjanjian MA63. Malah, kerajaan Malaya ketika itu sengaja mengelak daripada menangani isu ini selepas penolakan terbuka Brunei terhadap percubaan Malaya untuk mengambil kawalan penuh ke atas sumber petroleum Brunei, yang akhirnya menyebabkan Brunei enggan menandatangani MA63. Oleh itu, penggubalan PDA74 melanggar syarat dan niat asas MA63 dan Persekutuan Malaysia itu sendiri.

PDA74 digubal tanpa persetujuan Sarawak atau Sabah, melanggar secara langsung Perkara 161E(2)(a) Perlembagaan Persekutuan, Perkara VIII MA63, dan Ordinan Perlombongan Minyak 1958 (OMO). Dengan secara haram menyerahkan pemilikan semua petroleum kepada PETRONAS, Akta tersebut melucutkan kekayaan kedua-dua negeri dan memperkasakan pusat persekutuan dengan mengorbankan wilayah pengeluar sumber — satu kes penjarahan sumber pasca-kolonial yang jelas.

Walaupun persidangan ini sewajarnya menumpukan kepada hak minyak dan gas Sarawak, SSRANZ menekankan bahawa penafian hak hasil dan sumber Sabah yang selari mencerminkan eksploitasi persekutuan yang sama berakar umbi. Perjuangan kedua-dua negeri timbul daripada asas yang sama tidak sah — PDA74 dan Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) yang batal — yang bersama-sama telah melembagakan penaklukan ekonomi dan ketidaksamaan politik sejak 1963.

Ketidakadilan ini merupakan sebahagian daripada corak pelanggaran hak yang lebih luas yang bermula pada tahun 1974, tahun yang sama hak hasil 40% Sabah ditamatkan secara tiba-tiba. Setengah abad kemudian, walaupun Mahkamah Tinggi Sabah mengesahkan hak ini, Putrajaya terus menangguhkan pematuhan, dengan alasan pentadbiran. Laporan bahawa Perdana Menteri mungkin akan “menyemak semula” keputusan mahkamah menimbulkan persoalan perlembagaan yang serius — bilakah Perdana Menteri diberikan kuasa kehakiman? Penentangan terhadap perintah mahkamah sedemikian menggariskan hakisan mendalam federalisme dan kedaulatan undang-undang.

ASAS YANG BATAL — UNDANG-UNDANG YANG BATAL

SSRANZ dan BOPIMAFO mengulangi bahawa pembentukan Malaysia bukanlah tindakan dekolonisasi tetapi pemindahan kolonial dua wilayah bukan pemerintahan sendiri — Borneo Utara (Sabah) dan Sarawak — kepada Malaya.

Perkara IV MA63 membenarkan Britain “melepaskan kedaulatan dan bidang kuasa kepada Persekutuan Tanah Melayu,” mengesahkan bahawa ia adalah pengilhakan, bukan kesatuan yang sama rata. Ini melanggar Resolusi PBB 1514 dan 1541, yang memerlukan tindakan penentuan nasib sendiri yang tulen sebelum sebarang integrasi.

Oleh kerana tiada tindakan sedemikian berlaku, asas undang-undang Malaysia adalah batal sejak awal (void ab initio) di bawah undang-undang antarabangsa. Akibatnya, semua undang-undang terbitan — termasuk PDA74 — tidak mempunyai kesahihan perlembagaan.

Jika MA63 batal, kedaulatan Malaysia ke atas Sarawak dan Sabah adalah batal; dan jika kedaulatan itu batal, PDA74 adalah tindakan pendudukan ekonomi yang menyalahi undang-undang.

PELANGGARAN UNDANG-UNDANG ANTARABANGSA

PDA74 melanggar Resolusi PBB 1803 (XVII) mengenai Kedaulatan Kekal ke atas Sumber Asli, yang mengesahkan hak setiap rakyat untuk mengawal dan mendapat manfaat daripada kekayaan semula jadi mereka. Rampasan berterusan minyak dan gas Sarawak dan Sabah oleh Malaysia adalah pelanggaran berterusan terhadap hak tersebut dan prinsip kesamaan persekutuan.

Tambahan pula, dengan mengabaikan sempadan wilayah Sarawak yang ditakrifkan dalam Perintah Majlis Sarawak (Pindaan Sempadan) 1954 dan OMO 1958, Kerajaan Persekutuan telah secara haram mengambil landasan kontinen dan sumber maritim Sarawak — pelanggaran yang menjejaskan integriti persekutuan Malaysia dan kedudukan antarabangsa.

HALA TUJU KE HADAPAN

SSRANZ dan BOPIMAFO menyeru semua rakyat Sarawak untuk bersatu di belakang tuntutan yang sah dan bermoral ini:

1. Pemansuhan segera PDA74;
2. Pemulihan dan pampasan untuk hasil petroleum yang dirampas secara haram sejak 1974;
3. Pengiktirafan hak kedaulatan Sarawak ke atas sumber darat dan luar pesisirnya; dan
4. Kajian semula antarabangsa MA63 di hadapan Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ) untuk memulakan proses dekolonisasi yang sewajarnya di bawah pengawasan PBB.

SSRANZ dan BOPIMAFO juga menegaskan semula bahawa perjuangan Sabah untuk pemulihan hak hasil 40% dan kawalan ke atas kekayaan semula jadinya merupakan sebahagian yang tidak terpisahkan daripada gerakan yang lebih luas yang sama untuk keadilan, kesamaan, dan penentuan nasib sendiri.

KESIMPULAN

Perjuangan minyak dan gas Sarawak tidak dapat dipisahkan daripada perjuangan yang lebih besar untuk penentuan nasib sendiri. Setengah abad penipuan perlembagaan telah membuktikan bahawa autonomi tulen tidak boleh wujud dalam persekutuan haram yang dibina atas pemindahan kolonial dan penaklukan ekonomi.

SSRANZ dan BOPIMAFO menegaskan semula sokongan teguh mereka untuk rakyat Sarawak — dan dalam solidariti dengan rakyat Sabah — dalam usaha mereka yang sah dan aman untuk kemerdekaan dan kedaulatan penuh ke atas sumber dan masa depan mereka.

Sabah Sarawak Rights – Australia New Zealand (SSRANZ)
Borneo Plight in Malaysia Foundation (BOPIMAFO)